Lp. Nazwa przedmiotu/modułu Liczba godzin Liczba punktów ECTS
1 Wprowadzenie do projektowania proekologicznego 20 4
2 Współczesna architektura proekologiczna 45 7
3 Proekologiczne materiały i technologie budowlane 55 9
4 Metodologie i narzędzia oceny środowiskowej struktur przestrzennych 55 9
5 Praca zaliczeniowa 5 1
  Razem 180 30

1. Wprowadzenie do projektowania proekologicznego

a) Tło środowiskowe, cywilizacyjne i społeczno-kulturowe projektowania proekologicznego.

b) Cele, postulaty i priorytety projektowania proekologicznego.

c) Zasady projektowania proekologicznego.

d) Podstawy prawne problematyki budownictwa energooszczędnego:

  1. dyrektywa 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków,
  2. ustawa z dnia 7 lipca 1997 r. – Prawo budowlane,
  3. przepisy dotyczące metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzoru świadectw ich charakterystyki energetycznej,
  4. przepisy dotyczące zakresu i formy projektu budowlanego,
  5. przepisy dotyczące audytu energetycznego,
  6. przepisy dotyczące warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

e) Ekonomika i finansowanie rozwiązań proekologicznych.

2. Współczesna architektura proekologiczna

a) Materiały budowlane:

  1. wyrób budowlany a środowisko,
  2. współczesne koncepcje wykorzystania materiałów tradycyjnych i nisko przetworzonych,
  3. materiały uprzemysłowione,
  4. materiały nowej generacji.

b) Obudowa budynku:

  1. czynniki wpływające na optymalizację środowiskową elewacji,
  2. relacja powierzchni pełnych do przeszkleń,
  3. szczelność budynku,
  4. izolacyjność termiczna,
  5. technologia wykonania,
  6. ochrona transparentnych przegród przed nadmiarem promieniowania słonecznego,
  7. zieleń,
  8. systemy pasywnie i aktywnie pozyskujące energię,
  9. wykończenie zewnętrzne,
  10. koncepcje przyszłości.

c) Relacje budynku z otoczeniem:

  1. znaczenie uwarunkowań lokalizacyjnych dla energooszczędności,
  2. wpływ czynników otoczenia w skali mikrourbanistycznej (zagospodarowanie otoczenia budynku, rodzaj i ukształtowanie powierzchni terenu, orientacja i forma przestrzenna budynku),
  3. konsekwencje architektoniczne rozwiązań proekologicznych w relacji budynku z otoczeniem (forma i jej orientacja, kontakt z otoczeniem, zagospodarowanie terenu, zagadnienia komunikacyjne).

d) Przestrzeń i instalacje:

  1. przestrzeń w architekturze proekologicznej,
  2. instalacje w architekturze proekologicznej (instalacje wykorzystujące odnawialne źródła energii, inne wybrane instalacje energooszczędne i przyjazne środowisku, optymalizacja funkcjonowania instalacji w budynku),
  3. konsekwencje architektoniczne projektowania budynków z przestrzenią i instalacjami o charakterze proekologicznym.

e) Proces projektowania budynków proekologicznych:

  1. złożoność i zmienność systemu architektury proekologicznej,
  2. zintegrowany proces projektowania,
  3. metody badawcze,
  4. ocena wartości ekologicznej.

f) Architektura proekologiczna – studia przypadków.

3. Proekologiczne materiały i technologie budowlane

a) Gospodarka materiałowa w budownictwie proekologicznym:

  1. energia i emisja wbudowana,
  2. ocena cyklu życiowego wyrobów i struktur przestrzennych – LCA,
  3. materiały i technologie budowlane a zdrowie,
  4. odpady.

b) Gospodarka wodna w budownictwie proekologicznym.

c) Gospodarka energetyczna w budownictwie proekologicznym:

  1. energooszczędność,
  2. źródła odnawialne,
  3. podstawy budownictwa pasywnego,
  4. systemy instalacyjne,
  5. elementy fizyki budowli,
  6. przepływ ciepła w przegrodach.

d) Ocena stanu ochrony cieplnej budynku:

  1. określenie danych do obliczenia wskaźników energetycznych – cech geometrycznych i wymiarowych oraz występujących mostków cieplnych,
  2. określenie cech fizycznych materiałów i wyrobów budowlanych,
  3. obliczanie wartości współczynników przenikania ciepła przegród budowlanych zgodnie z PN EN ISO 6946,
  4. ocena szczelności przegród,
  5. określenie wielkości przepływu powietrza wentylacyjnego oraz solarnych i wewnętrznych zysków ciepła,
  6. interpretacja wyników badań przenikania ciepła przez przegrody budowlane metodą termowizji i badań szczelności.

e) Ocena systemu ogrzewania i zaopatrzenia w ciepłą wodę:

  1. ocena stanu i sprawności elementów systemu grzewczego (wytwarzania, przesyłu, regulacji wykorzystania),
  2. ocena stanu i sprawności elementów systemu zaopatrzenia w ciepłą wodę użytkową,
  3. ocena możliwości wykorzystania alternatywnych źródeł energii – analiza techniczno-ekonomiczna możliwości racjonalnego wykorzystania alternatywnych źródeł energii, w tym odnawialnych, takich jak pompy ciepła, kolektory słoneczne oraz zdecentralizowany system zaopatrzenia w energię, a także skojarzonej produkcji energii i ciepła.

f) Ocena systemu wentylacji i klimatyzacji z uwzględnieniem wymagań ochrony przeciwpożarowej i akustycznej:

  1. wentylacja grawitacyjna,
  2. wentylacja hybrydowa,
  3. aeracja,
  4. wentylacja mechaniczna,
  5. klimatyzacja (systemy powietrzne i systemy powietrzne z czynnikiem chłodniczym),
  6. przedsięwzięcia zmniejszające zużycie energii w instalacjach klimatyzacji i wentylacji (odzysk ciepła, wymienniki gruntowe),
  7. dostosowanie powietrza do potrzeb, efektywność rozdziału powietrza, automatyczna regulacja.

g) Ocena instalacji oświetleniowej w budynku:

  1. systemy oświetlenia dziennego,
  2. możliwości sterowania systemem oświetleniowym,
  3. przedsięwzięcia zmniejszające zużycie energii na oświetlenie.

4. Metodologie i narzędzia oceny środowiskowej struktur przestrzennych

a) Przegląd metod i narzędzi oceny środowiskowej.

b) Oceny oddziaływania na środowisko.

c) Certyfikacja budynków (systemy LEED, BREEAM, DGNB itp.).

d) Audyty energetyczne.

e) Świadectwa charakterystyki energetycznej – wprowadzenie.

f) Metodyka obliczeń:

  1. obliczanie sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania według polskich norm,
  2. obliczanie zapotrzebowania na ciepło na cele przygotowania ciepłej wody użytkowej,
  3. obliczanie kosztów energii zużywanej na cele ogrzewania, ciepłej wody użytkowej i wentylacji,
  4. obliczanie zapotrzebowania na energię na potrzeby oświetlenia,
  5. programy komputerowe do sporządzania obliczeń.

g) Metodyka opracowania świadectw:

  1. świadectwo dla budynków mieszkalnych,
  2. świadectwo dla lokali mieszkalnych,
  3. świadectwo dla budynków użyteczności publicznej, usługowych, produkcyjnych i gospodarczych,
  4. programy komputerowe do sporządzania świadectw.

h) Wykonanie szkoleniowych świadectw dla budynku i lokalu mieszkalnego.

i) Sprawdzian umiejętności:

  1. część testowa,
  2. część praktyczna.

Planowany efekt ekologiczny

Studia podyplomowe Architektura i budownictwo proekologiczne stanowią odpowiedź na rosnące potrzeby edukacyjne związane z realizowaniem zasad ochrony środowiska naturalnego, w szczególności w dziedzinie ostrożnego i racjonalnego gospodarowania zasobami będącymi źródłami energii i emisji. Sektor budowlany, do którego należy zaliczyć przemysł materiałów budowlanych oraz budynki, ma istotny udział w wykorzystaniu paliw i energii oraz produkcji dwutlenku węgla. Działania konieczne dla zwiększenia efektywności energetycznej i ograniczenia emisji zostały określone w dyrektywach Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej, m.in. w:

  • dyrektywie 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (wersja przekształcona),
  • dyrektywie 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych – zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola (wersja przekształcona),
  • dyrektywie 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko,
  • dyrektywie 2012/27/UE z dnia 11 września 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej.

Analizy wskazują, że w sektorze budowlanym często dochodzi do nieracjonalnego zużycia energii. Konsekwencją jest pogorszenie jakości środowiska jako całości. Warunkiem zrównoważonego zarządzania energią w tej dziedzinie są w pierwszej kolejności rozpowszechnienie wiedzy i wzrost świadomości proekologicznej inżynierów, architektów i urzędników odpowiedzialnych za właściwe przygotowanie lub zweryfikowanie wymaganych ocen efektywności energetycznej budynków oraz ocen wpływu struktur przestrzennych na środowisko. Wyszkolenie profesjonalistów w zakresie pasywnych i energooszczędnych technologii i projektów budynków, odnawialnych źródeł energii oraz opłacalności ich stosowania przyczyni się do poprawy praktyki w budownictwie oraz w przemyśle materiałów budowlanych.

Proponowane treści programowe studiów podyplomowych Architektura i budownictwo proekologiczne ukształtują proekologiczną postawę absolwentów, która będzie miała wpływ na odrzucenie zagrażających środowisku zachowań w ich otoczeniu prywatnym i zawodowym. Studia dostarczą wiedzy i umiejętności, które pozwolą na podejmowanie decyzji zgodnych z założeniami dyrektyw UE. W rezultacie zwiększy się liczba inwestycji i modernizacji zrealizowanych z zachowaniem zasady optymalizacji efektywności energetycznej, opłacalności, zmniejszenia emisji oraz poprawy warunków klimatu wnętrz i mikroklimatu wokół budynków. Dalekosiężnym efektem studium będą oszczędności energii nieodnawialnej, zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych, racjonalne gospodarowanie zasobami, redukcja zanieczyszczeń wody, gleby i powietrza oraz zwiększenie bioróżnorodności lokalnych ekosystemów i poprawa dobrostanu ludzi.