Duch miejsca – jak rozumie go Rainer Mahlamäki | Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej

Genius Loci – duch miejsca – to koncepcja, która łączy wiele fizycznych charakterystyk miejsca, jak klimat, ukształtowanie terenu, zabudowa, z jego długą historią – najważniejszą w tym przypadku. Genius Loci obejmuje zatem zarówno fizyczne, jak i niewidoczne właściwości miejsca.

Kiedy powstaje nowa architektura, stawiane przed nią zadania i cele dopełniają i poszerzają kreowaną koncepcję. Nowy budynek oddziałuje na otoczenie, komunikując swoje wewnętrzne przesłanie. Musi zatem posiadać przesłanie, które będzie odzwierciedlać jego istotny cel. Każde zadanie projektowe jest realizowane mając na względzie cele i wartości określone przez treść zadania oraz jego lokalizację. Architektura czy pojedynczy budynek, już zrealizowane, nie mogą zostać przeniesione, jako takie, w inne miejsce. Nawet jeśli pewne wątki powracają w twórczości architekta, konkretne rozwiązanie zawsze musi być opracowane na nowo. W rzeczy samej, Genius Loci przejawia się najmocniej wtedy, gdy budynek w nieoczywisty sposób odzwierciedla funkcję lub strukturę dla której został zaprojektowany, jednocześnie komunikując historię miejsca. Czasami Genius Loci można nawet wykorzystać do stworzenia historii – wówczas budynek staje się również symbolem. To najciekawszy aspekt architektury, obok wszystkiego co ważne i bardziej przyziemne w dzisiejszej pracy architekta. Nie wystarczy by budynek był przyjazny dla klimatu lub respektował ideę zrównoważonego rozwoju – musi stać za nim historia i zbudowana na niej architektoniczna charyzma.

Prof. Rainer Mahlamäki

Uniwersytet w Oulu, Finlandia
Partner i współzałożyciel firmy Lahdelma & Mahlamäki architects
Architekt SAFA 

Charakterystyczne dla Rainera Mahlamäkiego projekty są wynikiem jego przekonania o znaczeniu zrozumienia jaka opowieść kryje się za każdym zleceniem. Stara się zrozumieć ludzi, dla których projektuje, krajobraz, który podlega zmianie, a także ich historię. Niezależnie od tego, czy chodzi o muzea, czy domy, jego projekty – zakorzenione w głębokim zrozumieniu – mówią same za siebie. 

Do jego najbardziej znanych dzieł należą m.in. Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie oraz Fińskie Muzeum Leśne Lusto w Punkaharju w Finlandii. Obecnie pracuje nad wielofunkcyjnym zespołem zabudowy „Żurawie” w Gdańsku i Muzeum Żydowskim „Zaginiony Sztetl” w Šeduvie na Litwie. 

Poza projektowaniem często uczestniczy jako juror w prestiżowych międzynarodowych konkursach architektonicznych. Jego pionierskie osiągnięcia zostały docenione m.in. Medalem Księcia Eugeniusza nadanym przez króla Szwecji za wybitne osiągnięcia artystyczne. 

W 1997 założył wraz z Ilmari Lahdelmą firmę Lahdelma & Mahlamäki Architects. Ich współpraca rozpoczęła się wcześniej założeniem kolektywu architektonicznego 8 Studio (1986) oraz biura architektonicznego Kaira-Lahdelma-Mahlamäki (1992). 

Rainer Mahlamäki był zawsze obecny w fińskich instytucjach edukacyjnych i architektonicznych. Jest emerytowanym profesorem architektury współczesnej na Uniwersytecie w Oulu, przewodniczył Radzie Muzeum Architektury Fińskiej (2002-2006), pełnił też funkcję prezesa Fińskiego Stowarzyszenia Architektów (2007-2011). 

Organizatorzy:

Architekt Miasta Gdańsk i Politechnika Gdańska